Jacobus Wilhelmus Gerardus Peijp

Het 'verhaal' over mijn vader ziet er iets anders uit dan de andere verhalen over mijn voorouders op deze website. Simpelweg omdat ik mijn vader heb gekend, zij het veel te kort! Hij stierf toen ik vijftien jaar was. Oud genoeg om herinneringen aan hem te hebben, te jong om veel met hem meegemaakt/gedeeld te hebben...

Zoals voor elk kind geldt, is er uit de eerste vier levensjaren weinig tot geen herinnering. Ik vorm geen uitzondering! Er zijn slechts enkele flarden. Niets uit mijn eerste -Haagse- jaar. Evenmin van de verhuizing naar Noord-Holland in april 1950. De oudste herinneringen stammen wel uit de tijd daarna, op ons eerste adres in de stad (toen nog) bekend om de aardbeien...
We woonden in Beverwijk, in de Zeestraat (de weg naar Wijk aan Zee), in een eengezinswoning, met een hondje Robbie en een kat Peter. Robbie werd op straat aangereden door een motorrijder en heeft het niet lang meer gemaakt. Peter overleefde een verhuizing en een val van drie hoog naar beneden, maar hij hield er iets aan over en leefde daarna niet lang meer.

Mijn vader heeft zich -na rijp beraad- af laten keuren bij de Koninklijke Marine en heeft vervolgens (in 1950) een baan aangenomen bij de medische dienst van Van Gelder Zonen (papierfabriek) te Velsen-Noord. Ik was welgeteld ruim een jaar oud, toen we vanuit Den Haag in Beverwijk belandden. Mijn vader werd lekencontroleur. Als verpleger bij de Marine (tegenwoordig verpleegkundige) had hij een schat aan ervaring opgedaan en dat was precies wat hij nodig had voor zijn nieuwe baan. Hij moest werknemers controleren die zich ziek hadden gemeld, of die al langer ziek waren en over hen rapporteren/adviseren m.b.t. hun arbeids(on)geschiktheid. Die werknemers woonden verspreid in Noord-Holland en dus moest pappa de hele provincie door voor zijn werk.

Mijn beide ouders waren eerder gehuwd geweest, alvorens zij met elkaar 'in zee' gingen. Alleen mijn vader had kinderen. Twee dochters, die beduidend ouder waren dan ik. De oudste wilde graag bij/in de buurt van haar vader zijn en volgde hem, eerst naar het Haagse, later naar Beverwijk. De jongste is kort in Beverwijk geweest, maar keerde terug naar haar moeder in Vlissingen. Van dit alles heb ik niets bewust meegekregen. Ik was vier toen mijn oudste halfzus in Beverwijk trouwde. Ik was erbij, getuige foto's, maar ik weet er niets meer van! Enkele weken eerder trouwde de jongere zus in Vlissingen. Of mijn vader daar -in detail- vanaf wist, weet ik niet. Met haar was geen contact meer.
Ik wist van hun bestaan, maar begreep niet wat het inhield. De zussen werden door mij dan ook steevast 'halve zusters' genoemd! Er is met de oudste nog onenigheid geweest, waardoor zij niet meer bij ons over de vloer kwam. Pas enkele jaren later werd dat contact weer hersteld. Toen zal ik inmiddels een jaar of zeven, acht geweest zijn. Er waren in die jaren van afwezigheid wel twee kleinzonen van mijn vader geboren. Het gezin was daarna in IJmuiden gaan wonen. Er kwam een dochtertje bij in december 1958. Kraambezoek daarvoor, kan ik me nog wel herinneren. Dat ook de andere zus inmiddels kinderen had, is ongetwijfeld door de oudste verteld, maar (voorzover mij bekend) is dat als kennisgeving aangenomen.

Toen mijn vader bij Van Gelder Zonen begon, kreeg hij een motor om de bezoeken af te leggen. Hij droeg toen zo'n zware, leren gordel om zijn rug te beschermen. Naar mijn moeder vertelde, lag ik in mijn jongste jaren vaak heel lang wakker, maar was ik ook erg rustig. Wel heb ik mij als klein kind -in mijn ledikantje, waarop de gordel over het voeteneind hing- zelf ingesnoerd in die gordel. Ze troffen me er vredig slapend in aan!
Later kreeg pappa een scooter, waar ik mij nog wél iets van herinner. Ik mocht weleens een klein ritje 'voorop staan'. Vervolgens kwam er een auto voor het werk! Een Citroën 2 CV, ofwel een lelijke eend! Daarvan herinner ik me veel meer! Ik mocht als lagere schoolleerlinge wel mee, bijvoorbeeld als ik vakantie had en dan toerde ik met mijn vader door de provincie. Een favoriet spelletje onderweg was 'plaatsnamen'. Had ik net wat landelijk topografische kennis opgedaan, wist hij me altijd te verslaan met een schat aan plaatsnamen uit de provincie...
Hier en daar mocht ik bij mensen wel mee naar binnen. Pas veel later heb ik me gerealiseerd, dat mijn vader altijd een warm onthaal kreeg, gewaardeerd werd en nooit onheus bejegend werd. Naast kennis van zaken hebben, vond hij blijkbaar ook de juiste toon.

We verhuisden! Mijn moeder zag het helemaal zitten in 'alles gelijkvloers' en dat werd het dus in 1955. Een flatje bij het Kuenenplein, maar wel drie hoog! Uiteraard zonder lift. Mijn vader vond het allemaal prima. Als hij thuiskwam van zijn werk, dan zat hij graag in een gemakkelijke stoel voor het raam. Hij keek, was tevreden en -voorzover ik mij herinner- niet zo spraakzaam, niet uit zichzelf in ieder geval. Veel hobby's had hij niet, maar er was wel een aquarium waar hij goed voor zorgde. Menig keer ben ik met hem naar kasteel Akersloot geweest, om watervlooien uit de slotgracht te scheppen voor de visjes. En hij verzamelde postzegels. "Nederland en overzeese gebiedsdelen". Daar had hij albums voor met blanco bladen. Met oost-indische inkt, een lineaal en een trekpen tekende hij vakjes, waarin de zegels werden geplakt, nog met plakkertjes.

In vrije tijd mocht de auto ook wel worden gebruikt voor familiebezoek. Incidenteel reden we naar mijn vaders oudste broer in Den Haag (met zijn oudere broer in Vlissingen was geen contact). Iets vaker naar mijn moeders oudste zus, die ook in Den Haag woonde en verder met grotere regelmaat naar een andere zus van mijn moeder in Dordrecht. Soms ging een privérit in combinatie met werk. Dat was naar Amsterdam, waar nog een tante van pappa woonde (Mina, zus van zijn jong overleden moeder).

Op haar was hij erg gesteld en zij op hem. Ze had zich in zijn jongste jaren min of meer over hem ontfermd. Naar mij later bleek, is mijn vader vernoemd naar de echtgenoot van die tante. Tante Mina woonde in de Kinkerbuurt, vier hoog 'boven' op een hoek, dus (smalle) trappen op! Ze had schuiframen en een schoenendoos met oude ansichtkaarten. Daar mocht ik altijd in kijken en omdat ik (ook) postzegels spaarde, mocht ik enkele kaarten uitzoeken om mee te nemen, voor de zegels. Ze had -via een zolder/lege ruimte- een verbindingsdeur naar de woning op vier hoog om de hoek. Daar woonde haar broer Herman, dus een oom van mijn vader. Overigens: mijn moeder -die iets had met bijnamen- noemde mijn vader altijd Beer, maar zijn roepnaam was Jaap. Díe werd uitsluitend gebezigd door zíjn familie. In die van mijn moeder was het bij allemaal Beer/oom Beer!

Pappa deed zijn werk en als hij thuiskwam, was er zijn stoel voor het raam... Afwisseling was er, als mijn ouders weleens een avondje met buren organiseerden. Met een drankje en een dansje. Mijn moeder was 'fan' van allerlei nieuwigheden. Zo hadden we als een der eersten in de straat televisie bij ons thuis. Er was een 'pick-up'-meubel en later kwam er een bandrecorder. De kinderen uit de straat zaten rond de tv geschaard, als er een kinderprogramma was. Ik speelde dan meestal buiten, want ik vond veel van die programma's eng! Maar als er een avondje voor de volwassenen werd gehouden, was ik van de partij! Dan mocht ik platen draaien (78 toeren!). Na wat borreltjes, moest er steevast "Aan de voet van die ouwe Wester" op! Pappa was geboren Amsterdammer en had uit zíjn jongste jaren herinneringen aan (nu) de Oude Pijp en de Kinkerbuurt. Dat die plaat/dat nummer hem veel deed, besefte ik wel.

Uit de jaren in de flat in de Grebbestraat herinner ik me ook de zomerse fietstochtjes naar Wijk aan Zee nog. Dan gingen we daar een ijsje eten, bij Gerritse! Ik mocht dan bij mijn vader voorop de stang zitten. Dat was niet altijd een pretje, maar het hád iets! Toen ik groter werd en een eigen fiets had, moest ik uiteraard zelf trappen. In de tien jaar dat we in de Grebbestraat woonden, maakten we wel autotochtjes, vooral in de provincie. Soms met ons bezoekende familieleden en ook met een bevriend buren-echtpaar. Maar pappa was het liefste thuis en vond het prima dat mamma enthousiast was over van alles en nog wat, met name over nieuwe (electronische) apparaten. Ze was vaste klant bij een witgoedspecialist, annex radio- en tv-zaak en dus hadden we vaak als eersten nieuwe apparaten in huis!
Zorgzaam was mijn vader altijd. Voor mijn moeder, die jaarlijks een maandje aanvallen van migraine moest doormaken en zeker ook voor mij. Op het medische vlak zorgde hij voor adequate middelen ter preventie of bestrijding van allerlei. Hij stelde wel diagnoses (voor zichzelf), maar ging nooit 'op de stoel van een arts zitten'. Zijn kennis en daarmee het onderkennen van ziektes heeft mij (meer dan eens) weken ziekteduur gescheeld. Maar ook met meer sociale zaken was hij zorgzaam. Hij bracht en haalde me wekelijks naar en van het station, vanwaar er met de bus naar Velsen-Zuid werd gegaan om zwemles te krijgen. Hij leerde me schaatsen. Toen ik lid werd van een wandelclub, werd ik -bij tochten buiten Beverwijk- gebracht en werd er op me gewacht. Meestal gingen dan mijn beide ouders mee en zij verbleven dan in een gezellige uitspanning. En huiswerk overhoren deed hij ook. Hij hoopte er heel erg op, dat ik mijn kans op een goede opleiding zou (kunnen) benutten.
Nadat het contact met zijn oudste dochter en haar gezin was hersteld, ging mijn vader er wel koffiedrinken als hij voor zijn werk in hun buurt moest zijn. Naar zeggen heeft hij daar wel wat over 'vroeger' gesproken. Thuis kwam dat niet echt ter sprake. Mijn moeder wist er niet veel van, alleen wat hoofdlijnen. Blijkbaar hebben allebei mijn ouders hun verleden achter zich willen laten en zich tevreden gesteld met wat ze samen opnieuw opbouwden.

Slechts één keer zijn we naar Leiden gereden om een oud-marinemaat van pappa te bezoeken. Ik was toen een jaar of zeven, acht. Dat was eveneens een verpleger, iemand met wie hij de opleiding had doorlopen en die hem -zo is gebleken- te Soerabaja in Nederlands-Indië op 08-11-1941 aflostte op Hr. Ms. Soemba. En... hij heette ook Pijpers (maar dan zonder e voor de ij). Onderweg werd me verteld dat we naar een oud-collega van pap gingen en dat er destijds bij de Marine sprake was van de droge en de natte P(e)ijpers. Mijn vader was de droge en mij werd uitgelegd dat die benamingen op drankgebruik duidden. Naast de naamsovereenkomst was er nog een parallel. Beide mannen vertrokken gehuwd naar de oost en hadden kinderen. Toen ze na WO II terugkwamen, troffen ze hun ega aan met een kind van een ander. Beiden zijn gescheiden, hertrouwd en kregen nog een kind uit tweede huwelijk. In de 90-er jaren heb ik bij toeval twee zonen van de andere Pijpers ontmoet en sindsdien was er met één van hen vriendschap.

In 1962 werd mijn vader ziek. Hij kreeg hartklachten en was wekenlang thuis om te rusten. Daarna ging het wel weer, maar in overleg werd besloten dat hij voortaan geen bezoeken meer zou afleggen en hij ging toen aan de slag als algemeen assistent in het pand van de bedrijfsgeneeskundige dienst te Velsen-Noord. Er kwam een tweede periode met hartklachten en weer was hij een aantal weken thuis. In de zomer van 1964 gaf hij plotseling bloed op en liet de huisarts bellen. Het werd ziekenhuisopname en een operatie, maar die bleek te laat. Maag en lever waren aangetast door kanker. Binnen een maand stierf hij, pas 55 jaar oud. Later vernamen we dat er met zijn hart niets mis was. Dat bleek juist sterk!

Pappa was heel jong toen zijn moeder stierf. Hij had twee oudere broers. Er was ook een zusje Anna geweest, dat maar een paar jaar geleefd had. Pap belandde in een weeshuis en ging daar op zijn 16e uit, naar de Marine, om "centjes" te verdienen voor zijn vader. Hij trouwde een jongere zus van zijn schoonzus uit en in Vlissingen. Twee dochters zijn uit dat huwelijk geboren. Hij ging eind 1938 naar 'de oost' en was in Nederlands(ch)-Indië toen de oorlog in die regio uitbrak. Terug naar Nederland kon niet. Australië (Fremantle) werd tijdelijk de thuishaven. Van daaruit werden o.a. akties ondernomen in de Javazee. Ook nam hij deel aan de evacuatie van Timor, eind 1942. Zijn schip was de 'Tjerk Hiddes'. Mijn vader heeft mijn moeder wel verteld, dat als hij niet getrouwd was geweest, hij zich in Australië zou hebben gevestigd...

Eenmaal vanuit Australië teruggekeerd naar Engeland, bleek hij TBC te hebben en werd hij daar opgenomen om te kuren. Daarna (terug in Nederland, in augustus 1945), werd hij geplaatst bij de Alexanderkazerne te 's-Gravenhage. Hij moest echter nakuren en is opnieuw in een sanatorium beland, in Renkum, waar hij nog een jaar heeft gelegen. Zijn vrouw had er vóór zijn terugkeer in 1945 een kind bij gekregen en dat accepteerde hij niet. In de tijd dat hij te Renkum verbleef, is hij gescheiden. Eenmaal terug in Den Haag, heeft hij mijn moeder ontmoet (ook gescheiden, maar zonder kinderen). In 1948 zijn ze er getrouwd.
Tijdens de kuurperiode te Renkum ontmoette pappa iemand die bij Van Gelder Zonen, papierfabrieken, werkte. Die heeft hem geadviseerd om contact op te nemen bij VGZ, omdat de medische dienst van dat bedrijf wel personeel kon gebruiken. Na ontslag te Renkum is hij toch naar de Alexanderkazerne teruggekeerd en heeft daar nog enkele jaren gewerkt. In februari 1950 heeft hij (als sergeant-ziekenverpleger) de Koninklijke Marine verlaten en is in dienst getreden bij Van Gelder Zonen.

Hij had één foto-album met foto's uit zijn marinetijd. Dat heeft zijn oudste dochter na zijn overlijden gekregen.

Geboren te Amsterdam op het adres Albert Cuijpstraat 184, op 10-02-1909 om 17.30 uur: Jacobus Wilhelmus Gerardus PEIJPERS, zoon van Jacques Wilhelmus PEIJPERS, loopknecht en van Angenita STEENWEG, echtelieden. Twee ambtenaren getuigden bij de aangifte.
Hij was het vijfde kind uit deze relatie. Het eerste (Jacques) werd nog geen tien maanden oud, maar de volgende twee broertjes (Herman en Jan) en een zusje (Anna) leefden nog, toen mijn vader (Jaap) werd geboren. Na hem kwam in februari 1910 nóg een zoontje (Jacques) ter wereld, maar dat stierf al na drie maanden. Het zusje (Anna) stierf vijf maanden daarna (30-10-1910), nog geen drie jaar oud. Op 21-01-1911 (exact vier jaar na de geboorte van haar enige dochtertje) stierf moeder Angenita aan tuberculose. Zij liet haar ega achter met drie zoontjes van nog geen acht, zesenhalf en bijna twee jaar oud.

Vader Jacques heeft vermoedelijk geprobeerd een tweede moeder e/o huishoudster te vinden voor zijn kinderen. Hij hertrouwde te Amsterdam op 30-08-1911 met Alijda FUNCKE, die aldaar op 24-10-1910 ongehuwd moeder was geworden van een zoon, genaamd Jan FUNCKE. Blijkbaar was het huwelijk geen succes, want al in maart 1912 werd de scheiding van tafel en bed uitgesproken. De drie broertjes PEIJPERS zijn kort daarna (op 25-05-1912) geplaatst in de Martha-Stichting te Aarlanderveen en Alphen aan den Rijn. Toen hun vader op 28-06-1916 wederom hertrouwd was, konden ze een dag later terugkeren naar Amsterdam. Het woonadres werd Albert Cuijpstraat 117/2.
Alijda FUNCKE was in augusus 1915 al overleden. Haar zoontje werd opgevoed door zijn oma FUNCKE.

De drie broertjes PEIJPERS verbleven dus ruim twee jaar in de Martha-Stichting. Hun nieuwe stiefmoeder bleek Janna VAN OVERSCHOT, in 1876 te Ridderkerk geboren. Ze was niet eerder gehuwd geweest en of ze met de kinderen overweg kon, is maar de vraag. De oudste -Herman- vertrok, als vijftienjarige, in december 1918 naar het leger en belandde bij de vestingartillerie te Naarden. Ook de twee jongsten vertrokken, ze werden nog in dezelfde maand afgeboekt. Het woonadres vanwaar ze werden uitgeschreven was inmiddels Haarlemmer Houttuinen 72 I b geworden. Vader (toen hulpbrievenbesteller) verzette zich niet tegen ontheffing uit de voogdij en zo werd die overgedragen aan de Vereeniging "Nederlandsch METTRAIJ" te Eefde, gemeente Gorssel, bij Zutphen. Ze werden daar 14-01-1919 ingeboekt. Vader Jacques werd wel veroordeeld tot het betalen van een maandelijkse bijdrage van vierentwintig gulden aan de Voogdijraad Amsterdam, voor onderhoud en opvoeding van de jongens.
Aan de jongens heeft het vast niet gelegen, dat ook het derde huwelijk van vader strandde. De scheiding werd in oktober 1924 uitgesproken en ingeschreven op 26-03-1925. Maar... vader bleef niet lang alleen! Al op 30-06-1925 ging hij in ondertrouw met de -eveneeens gescheiden- Adriana Maria BAATSEN, geboren te 's-Hertogenbosch in 1871. Zij was al vóór het huwelijk zijn huishoudster. Dat huwelijk was het slechtste niet, maar het duurde nog geen zes jaar, want op 27-03-1931 stierf vader Jacques Wilhelmus PEIJPERS te Amsterdam, op 53-jarige leeftijd.
Hij was nog wel getuige geweest bij het huwelijk van zoon Jan, te Vlissingen in juli 1926 (samen met zijn oudste zoon Herman). In mei 1930 is uit dat huwelijk zijn eerste kleinkind, naar hem vernoemd, geboren. Het enige voor hij stierf.

Mijn vaders oudste broer Herman maakte inmiddels carrière bij de Koninklijke Landmacht. Hij was er in december 1918 als vrijwillger begonnen. In maart 1931 was hij inmiddels al een aantal jaren wachtmeester bij het 1e Regiment veldartillerie en had kort daarvoor een verbintenis voor onbepaalde tijd getekend. Denkelijk mede reden om te trouwen, hetgeen hij in juni 1931 te Zeist deed. Uit zijn huwelijk met Truus (Geertruida Harmina Antonia) DRIESSEN werden twee zonen geboren in juli 1933 en in december 1934. In november 1946 werd mijn vader -inmiddels ontslagen uit het sanatorium te Renkum- als inwonend bij Herman en gezin geregistreerd. Herman is na WO II (in oktober 1945) bij de Koninklijke Marechaussee terechtgekomen. Hij werd onderscheiden met respectievelijk de zilveren eremedaille verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau met de gekruiste zwaarden op 25-05-1948 en met de gouden op 14-04-1956. In april 1959 ging hij met pensioen als adjudant-onderofficier der KMar. Na die tijd heeft hij zich nog verdienstelijk gemaakt als vrijwilliger in het Legermuseum (toen) te Leiden.

Broer Jan, die als veertienjarige in 'de Mettraij' was geplaatst, vertrok daar in juni 1923. Hij had getekend bij de Koninklijke Marine en werd geplaatst op het opleidingsschip voor matrozen, Hr. Ms. Logementschip Schorpioen te Gorinchem. Na de opleiding werd hij gestationeerd te Vlissingen, alwaar hij Lena VAN BEEK leerde kennen. Hij klom op tot matroos 2e klasse in 1925 en vertrok (inmiddels getrouwd met Lena) op 21-09-1926 aan boord van Hr. Ms. Kruiser Sumatra naar Nederlands-Oost-Indië. De reis ging o.a. via New York, Curaçao, San Francisco, Yokohama, Kobe, Shanghai en Nagasaki. Op 1 juni 1927 werd Soerabaja bereikt, alwaar Jan zo'n anderhalf jaar verbleef. Hij vertrok in december 1928 terug naar Nederland met s.s. P.C.Hooft. Een maand later kwam hij aan en werd op Hr. Ms. Wachtschip Vlissingen geplaatst. Een bevordering tot matroos 1e klasse volgde. Daarna nog drie plaatsingen op verschillende schepen, tot hij in juni 1931 weer op het Wachtschip Vlissingen belandde. Hij was inmiddels vader van twee kinderen en drie dagen voor de geboorte van zijn derde kind -op 08-08-1933- werd hem eervol ontslag verleend "wegens ongeschiktheid om in de verkregen kwaliteit te dienen". Helaas is nergens vermeld in welk dienstvak hij actief was. Als burger ging hij aan de slag als scheepsbouwarbeider in Vlissingen. En er kwamen nog twee kinderen bij in zijn gezin.

Ongetwijfeld heeft Jan zijn jongste broertje Jaap geïnspireerd om ook te tekenen bij de Koninklijke Marine. Jaap, mijn vader, was als negenjarige in 'de Mettraij' geplaatst. Hij had in Amsterdam drieënhalf jaar lager onderwijs gevolgd -op de Bilderdijkschool in de Potgieterstraat- toen hij in Gorssel terechtkwam. Aannemelijk is, dat hij daar zijn lagere schooljaren afmaakte en dan dus medio 1922 aan een vervolgopleiding, of in een vak kon beginnen. Hij werd tuinman! Dat staat vermeld in het Bevolkingsregister van Gorssel, van waaruit hij op 03-02-1928 werd overgeboekt naar Vlissingen.

Dat hij tuinman was geweest in zijn jongere jaren was een complete verrassing voor zijn nageslacht! Voorzover bekend, heeft hij daar nooit aan gerefereerd. Ook niet, toen ikzelf bij de padvinderij het nodige opstak over bloemen, planten en bomen, die het clubhuis omringden in het duingebied tussen Beverwijk en Wijk aan Zee.

Maar zodra het mocht, meldde ook Jaap PEIJPERS zich aan bij de Koninklijke Marine. Hij zorgde dus, dat hij erbij kwam! En wel op 1 februari 1928, ruim een week voor zijn negentiende verjaardag, werd hij op Hr. Ms. Wachtschip Vlissingen geplaatst. Broer Jan kon hem niet verwelkomen, want die verbleef nog in de Oost. Bij schoonzus Lena zal hij wel zijn langsgegaan, alwaar hij ongetwijfeld haar zusje Catrien (Catharina Elisabeth) VAN BEEK leerde kennen. Zo'n zestien maanden later ging hij met Hr. Ms. Hertog Hendrik naar de West (de Nederlandse Antillen e.o.), voor een verblijf van ruim drie maanden. Na terugkomst in Nederland volgden enkele plaatsingen van korte duur, tot hij op 16-01-1930 met Hr. Ms. Flottieljevaartuig Arend opnieuw -toen voor anderhalf jaar- naar de West ging. Begin augustus 1931 keerde hij met 'de Arend' terug in Den Helder.

Een maand later kwam hij terecht bij de onderzeedienst aldaar. Totdat hij, begin mei 1932, weer op Wachtschip Vlissingen werd geplaatst, had hij tweemaal tewerkstelling bij de dienst conservatie achter de rug, met een onderbreking van vier maanden op de O-11. Dat laatste was niet 'zijn ding', heeft mijn moeder me weleens verteld...

Enkele maanden voordat hij weer in Vlissingen werd gestationeerd, trouwde hij -als (net) 23-jarige- aldaar op 24-02-1932 met het het zusje van schoonzus Lena. Bruid Catrien was kort daarvoor 19 jaar geworden. Helaas was Jaaps vader zo'n elf maanden daarvoor overleden, dus kon hij geen getuige zijn. Dat was broer Jan. Ook van Catrien was een broer getuige bij het huwelijk. Den Helder was inmiddels alweer een halfjaartje Jaaps 'thuishaven'. Catrien werd al heel snel zwanger en op 21-12-1932 kwam dochter Angenita (vernoemd naar Jaaps jong overleden moeder) te Vlissingen ter wereld. Jaap PEIJPERS was al per mei 1932 weer gestationeerd te Vlissingen. Op 05-07-1935 werd nóg een dochter -te Vlissingen- geboren. Maria Pieternella genoemd, naar de moeder van Catrien. Vader Jaap stond sinds april 1935 alweer te boek als wonend in de Oude Kerkstraat 30 te Den Helder. Moeder en kinderen zijn (vermoedelijk) later dat jaar pas naar Den Helder verhuisd. Wel was vader zich gaan specialiseren. Hij werd opgeleid voor de functie ziekenverpleger. Per 1 mei 1935 werd hij ziekenverpleger 1e klasse en exact een jaar later hetzelfde in de rang van korporaal. Hospitaal, kazerne, wachtschip, alles heette "Willemsoord" in die jaren. Maar in oktober 1938 moest Jaap vertrekken naar Nederlands(ch)-Oost-Indië! Kort voor zijn vertrek werd een professionele gezinsfoto gemaakt. Daarvan heb ik slechts een -veel te donkere- kopie, dus geen afbeelding ervan bij dit verhaal. Ega Catrien keerde met haar twee dochtertjes (van bijna zes en ruim drie) terug naar Vlissingen. Op 12-10-1938 werd de reis naar Indië per m.s. Dempo aangevangen. Een maand later was vader Jaap te Soerabaja en werd hij per 10-11-1938 geplaatst op Hr. Ms. Soerabaja. Tot 31-12-1941 werkte 'de ziekenpa' nog op twee andere schepen (op 03-09-1939 gedetacheerd op het voormalig gouvernementsschip Rigel en per 02-09-1940 geplaatst op Hr. Ms. Soemba) en vanaf 08-11-1941 in de Oedjoengkazerne te Soerabaja. Op oudjaarsdag 1941 vertrok hij uit Indië per m.s. Noordam om (via de U.S.A.) naar Engeland te reizen. Daar zou hij -met nog 169 andere bemanningsleden- aan boord gaan van het van de Engelsen gekochte schip 'Non Pareil', dat was omgedoopt tot Hr. Ms. Tjerk Hiddes. Op 06-05-1942 werd het in dienst gesteld met en door Ltz1 W.J. Kruijs. Er kwamen nog 47 extra mensen aan boord "i.v.m. de op te dragen oorlogstaak". In de eerste maanden na de indienststelling werden anti-onderzeebootbeschermingstaken uitgevoerd in de Britse wateren. Daarna werd koers gezet naar Australië, via de Kaap. Eind oktober 1942 werd Fremantle bereikt en werd de "Tjerk Hiddes" ingedeeld bij Task Force 51. Na wat escorte-vaarten werd vervolgens op 05-12-1942 naar Darwin gevaren, van waaruit de evacuaties van Timor zijn uitgevoerd.

Hieronder een groot deel van het 'Uittreksel uit het stamboek' van J.W.G. PEIJPERS, dat ik in februari 1989 kreeg van het Instituut Maritieme Historie te 's-Gravenhage.
Van lichtmatroos tot sergeant-ziekenverpleger (sgtzkvpl), marinenummer 014132.

Opsomming van wat, waar en wanneer...

Lijst plaatsingen (en acties met Hr.Ms.Tjerk Hiddes):

vervolg lijst plaatsingen:

01-02-1928 Hr.Ms. Wachtschip Vlissingen
02-05-1929 Hr.Ms. Jacob van Heemskerck
13-06-1929 Hr.Ms. Hertog Hendrik → naar de Nederlandse Antillen
19-09-1929 met s.s. Stuyvesant terug naar NL
10-10-1929 Hr.Ms. Wachtschip Willemsoord
18-11-1929 Hr.Ms. Flottieljevaartuig Arend
16-01-1930 Hr.Ms. Arend → naar de Nederlandse Antillen e.o.
09-07-1931 Hr.Ms. Arend → naar NL
02-09-1931 geplaatst bij onderzeedienstkazerne Den Helder
03-09-1931 tewerkgesteld bij de dienst conservatie
28-10-1931 Hr.Ms. Onderzeeboot O-11
25-02-1932 tewerkgesteld bij de dienst conservatie
09-05-1932 Hr.Ms. Wachtschip Vlissingen
09-05-1932 tewerkgesteld aan boord van Hr.Ms. Medusa
29-04-1935 Hr. Ms. Heijdra
31-05-1935 geplaatst bij het Marine hospitaal te Willemsoord
01-05-1936 ziekenverpleger 1e klasse (zvpl1)
01-05-1937 geplaatst bij de marinekazerne Willemsoord als korporaal-zvpl 1e klasse
23-07-1937 Hr.Ms. Wachtschip Willemsoord
23-07-1937 tewerkgesteld bij het Marine hospitaal te Willemsoord
12-10-1938 met m.s. Dempo → naar Nederlands Oost-Indië
10-11-1938 Hr.Ms. Soerabaja
03-09-1939 gedetacheerd a.b.v. voorm. gouvernementsschip Rigel (hulpmijnenlegger)
02-09-1940 Hr.Ms. Soemba

Marinekazerne Oedjoeng.
te Soerabaja (NOI)

Eetzaal en
onderofficiersverblijf

08-11-1941 geplaatst bij marinekazerne Oedjoeng te Soerabaja
31-12-1941 met m.s. Noordam → (via USA) naar Engeland
09-03-1942 geplaatst a.b.v. marine depôtschip Oranje Nassau
14-04-1942 Hr.Ms. Tjerk Hiddes G 16 (voorm. 'Non Pareil' -GB)
06-05-1942 Hr.Ms. Tjerk Hiddes in dienst gesteld met en door Ltz1 W.J. Kruys
07-05 t/m 24-08-1942 anti-onderzeebootbescherming Britse wateren en reis om de Kaap
25-08 tot 25-10-1942 ingedeeld bij Eastern Fleet, o.a. operatie Madagascar
11-10-1942 van Mombasa/Kilindini (KEN) → Fremantle (AUS)
25-10-1942 te Fremantle ingedeeld bij Task Force 51, daar escorte-vaarten
05-12-1942 vertrek Fremantle → naar Darwin (AUS)
09-12-1942 8 opvouwbare sloepen en 16 Austr. officieren en manschappen aan boord
10-12-1942 via Cape Don, → snel naar Betano, Oost-Timor, alwaar voor anker gegaan
11-12-1942 02.30 u. 2 motorboten, 4 opvouwbare sloepen en de Australiërs naar de wal
11-12-1942 de Australiërs met de andere (opgevouwen) 4 sloepen en voorraden bleven er
11-12-1942 04.30 u. kwamen 50 zieken/gewonden, 87 Portugese evacuees,
11-12-1942 en nog 192 Ned.-Indische en 64 Austr. guerillatroepen aan boord
11-12-1942 04.50 u. anker gelicht en → naar Darwin
15-12-1942 via Melville Island en Cape Don (wederom met 30 mijl p/u) → naar Timor
16-12-1942 01.35 u. voor anker, 4 landingsboten en 5 ton voorraad naar de wal
16-12-1942 03.15 u. ca 240 man van Austr. 22nd Independent Company en
16-12-1942 nog 30 Portugese nonnen en priesters aan boord.
16-12-1942 anker gelicht om 03.25 u., terug → naar Darwin (10.30 u. luchtbescherming)
18-12-1942 01.35 u. weer in volle vaart → naar Aliambata, Zuid-Timor
19-12-1942 01.40 u. voor anker op de rede van Aliambata, wederom 4 landingsboten en
19-12-1942 een groep met 5 ton voorraden, geweren en munitie naar de wal
19-12-1942 03.30 u. 310 personen, Portugezen en inlanders, waaronder vrouwen, kinderen
19-12-1942 en een zeer oude dame in een rolstoel, aan boord genomen én 4,5 ton rubber
19-12-1942 anker gelicht en terug → naar Darwin
20-12-1942 van Darwin → naar Fremantle, escorteren, schade en reparatie
22-01-1943 deelname parade, afgenomen door rear-adm. Lockwood USN, cdt.Task Force 51

vervolg rechter kolom

Tjerk Hiddes G16

25-01-1943 oefeningen noordelijk van Rottnest Island
26-01-1943 aangevaren door m.s. Mundalla, schade direct gerepareerd
27-01-1943 oefeningen en escorteren
29-01-1943 aankomst Fremantle
30-01-1943 vanuit Fremantle onderzoeken gedaan en geëscorteerd t/m
23-06-1943 o.a. geweest naar Geraldton, Williamstown en Exmouth Gulf
01-07-1943 in dock te Port Jackson
07-07-1943 te Melbourne
09-07-1953 weer koers → naar Fremantle
14-07-1943 t/m 30-07-1943 oefeningen op de rede van Fremantle
31-07-1943 vertrek aldaar, in 't scherm voor escorte S.S. Nieuw Amsterdam
05-08-1943 t/m 24-08-1943 oefeningen met Hr. Ms. Van Galen en de O-21
25-08-1943 heel veel escortetaken t.b.v. koopvaardij- en marineschepen
17-09-1943 "Legion of Merit" voor commandant W.J. Kruys (Task Force 71)
22-12-1943 terug in Fremantle na 4 maanden escorteren e.d.
23-12-1943 in dok voor reparatie en onderhoud t/m 30-01-1943
31-01-1943 proefvaren en oefenen, geen bijzondere vermeldingen in 1943
01-02-1944 vertrek Freemantle in open verband met Hr. Ms. Van Galen
02-02-1944 te Geraldton olie geladen en door → naar Ceylon
14-02-1944 te Trincomalee, alwaar Alle Hens voor de boeg i.v.m. overdracht
14-02-1944 commando -om 17.25 uur- van ltz1 Kruys aan ltz1 G.A. Cox
15-02-1944 t/m 21-02-1944 lanceer- en schietoefeningen
22-02-1944 t/m 26-02-1944 escorteren (2 dagen), waarna koers naar Adu Atoll
28-02-1944 vertrek Adu Atoll en koers → naar Colombo
05-03-1944 aankomst Colombo
14-03-1944 aankomst Trincomalee, oefeningen met Hr. Ms. Tromp & Van Galen
05-04-1944 tot 24-04-1944 reparatie machinekamer en onderhoud
25-04-1944 Alle Hens voor de boeg i.v.m. commando-overdracht van ltz1 Cox
25-04-1944 aan ltz1 N.W. Sluyter om 12.30 uur
01-05-1944 vertrek → naar Bombay
04-05-1944 aankomst Bombay, naar dockyard voor reparatie aan de ketel
17-08-1944 reparatie voltooid
17-08-1944 een aantal konvooien geëscorteerd tussen de havens van Bombay,
13-10-1944 Trincomalee, Colombo en Aden. In Aden overnacht.
14-10-1944 vertrek → naar Engeland
19-10-1944 passeren Suez
20-10-1944 passeren Port Said
25-10-1944 passeren Gibraltar
28-10-1944 aankomst Portsmouth
09-11-1944 naar Devonport, aldaar in reparatie
07-12-1944 gereed voor de dienst
11-12-1944 vertrek Plymouth, met Hr. Ms. Van Galen, → naar Milford Haven
27-12-1944 opgenomen in het Royal Naval Hospital te Plymouth
16-01-1945 overgeplaatst naar Royal Naval Auxilliary Hospital te Newton Abbot
06-03-1945 geplaatst bij de rol London
24-08-1945 geplaatst bij de Alexanderkazerne te 's-Gravenhage
28-08-1945 opgenomen in het sanatorium te Renkum
05-09-1946 ontslagen uit het sanatorium en weer geplaatst bij "de Alexander"
15-06-1948 opgenomen in het Marinehospitaal te Overveen
14-08-1948 ontslagen uit het Marinehospitaal
16-02-1950 eervol ontslag uit de zeedienst

Uit het dagboek van H. Th. J. Rutgrink (d.d. 14-02-1944):

Delen van de pagina's 134 en 135. T.k.: de "ziekenpa" is de ziekenverpleger bij de KM.
De "pil" (arts) van de Tjerk Hiddes heeft met zijn geschikt verklaren van ziek personeel,
de KM dus flink op kosten gejaagd...

Kuuroorden na terugkomst uit de oost


Royal Naval Hospital Plymouth (GB)	Marinehospitaal Overveen

Lijstje van bevorderingen en onderscheidingen:

Medailles en kruizen met certificaat en oorkonde:

01-02-1928 lichtmatroos
30-09-1928 matroos 3e klasse
30-10-1929 matroos 2e klasse
01-07-1931 matroos 1e klasse
31-05-1935 geplaatst bij Marinehospitaal Willemsoord
01-05-1936 ziekenverpleger der 1e klasse (zkvpl 1e klasse)
01-05-1937 geplaatst bij Marinekazerne Willemsoord
01-05-1937 korporaal-ziekenverpleger (kplzkvpl)
22-08-1938 bronzen medaille 12 jaar trouwe dienst
01-01-1945 sergeant-ziekenverpleger (sgtzkvpl)
16-12-1947 zilveren medaille 24 jaar trouwe dienst
06-12-1949 oorlogsherinneringskruis met gespen Krijg ter Zee 1940-1945,
Javazee 1941-1942 en Oost-Azië-Zuid-Pacific 1942-1945
16-02-1950 eervol ontslag
15-09-1950 ereteken voor belangrijke krijgsbedrijven met gesp Timor 1942
Omdat hij de dienst al had verlaten, heeft hij het kruis met Timorgesp
niet meer (op zijn uniform) kunnen dragen.

***

In 1980 heb ik de medailles met bijbehorenden papieren,
alsook wat boekjes uit zijn opleidingstijd tot ziekenverpleger,
geschonken aan het Marinemuseum te Den Helder.

***

Helders Marinemuseum 1960-1970

voor 12 jaar en

24 jaar trouwe dienst

Ongetwijfeld is mijn vader -na terugkeer in Nederland, in augustus 1945- z.s.m. naar Vlissingen gegaan. Hij heeft daar zijn ega aangetroffen 'met het kind van een ander'. Dat heeft hij niet geaccepteerd en dus heeft hij scheiding aangevraagd.


's-Gravenhage 1949	Beverwijk, Zeestraat (233) 1951	Wijk aan Zee, met buurjongen, oudste dochter met vriend, ega's zus met man en dochter en (klein blondje) ik. 1951